26 maja

26 maja

TULIPANOWIEC AMERYKAŃSKI - EGZOTYKA OSWOJONA

LIRIODENDRON  TULIPIFERA

- ..."Chcę posadzić drzewo przed oknem. Za bardzo świeci w nie słońce. 

- Może tulipanowca?"...

Kuszeni w punktach sprzedaży roślin, nieuzbrojeni w wiedzę,  świeżo upieczeni posiadacze ogrodów są narażeni na podobne fantastyczne pomysły sprzedawców.

Bo tulipanowiec, owszem, cudny, ale i trochę duży pod okno!!!

To jedno z największych drzew parkowych. Znany na terenach Polski już od dawna. Pochodzi z Ameryki Północnej. Zaczęto go sprowadzać do uprawy  w Anglii w 1663 roku. W Niemczech  (część zachodnich terenów Polski) pojawił się w 1697 roku. W Polsce od 3 ćw. XVIII wieku. Jako egzotyczną "perełkę" sadzono go w angielskich parkach krajobrazowych. Stąd  obecność tych drzew, zwłaszcza w zachodnim rejonie Polski, w pobliżu zrujnowanych pałaców. Jeszcze - dość częsta!

photo: Neil Pederson


Dorastające w ojczyźnie do 50 - 60 metrów drzewo nie jest dobrym kandydatem do posadzenia przed oknem. W Polsce nie osiąga takich rozmiarów, ale 20 - 30 metrów to też dużo.

Polska nazwa, tulipanowiec, pochodzi od kwiatów przypominających faktycznie tulipany. Osadzone pojedynczo na końcach pędów bocznych, dochodzące do 5 cm długości, nektarodajne kwiaty (często, w ojczyźnie, zapylane przez kolibry) są bardzo oryginalne. Żółto - zielonkawe, z pomarańczową plamą wewnątrz kielichów pojawiają się VI / VII.






Liście mają długie ogonki i kształt liry. Stąd pochodzi łacińska nazwa - Liriodendron. Zwykle posiadają cztery klapy i są jasnozielone. Osiągają, w sprzyjających warunkach, do 20 cm długości.  Mają 2 pary klap. Czasem jedną. Raczej trudno je pomylić. Są bardzo charakterystyczne.





Owoce podłużne, sterczące, ok. 5 cm długości.  Dość duże - do 10 cm. Początkowo zielone, po dojrzeniu przypominają szyszki, które są złożone z licznych orzeszków oskrzydlonych. Rozpadają się  na drzewie od jesieni do wiosny. Zdrewniała oś pozostaje zaś na gałązce.

     stąd


Tulipanowiec to drzewo o liściach opadających na zimę, które zanim opadną, pięknie się przebarwiają. Często sadzony jest w parkach i bardzo dużych ogrodach. Mimo, że występują dwa gatunki (w Ameryce Północnej - zachodnie tereny USA i w Chinach - Liriodendron chinense) w Polsce sadzi się tylko t. amerykańskie. Są one mrozoodporne w starszym wieku. Młode osobniki warto zabezpieczyć na zimę. Najczęściej występują  i najlepiej zimują na zachodzie Polski.

Jest to drzewo o prostym pniu i zwykle wysoko osadzonej, małej, stożkowatej koronie 




Wyhodowano kilka odmian tulipanowca. Jedną z nich jest 'Aureomarginatum' posiadająca biało - zielone liście. Drzewa te w odmianie kwitną  szybciej od gatunku. Czasem zakwitają już w szkółce. 




Dla porównania Liriodendron chinense (stąd)










Inną odmianą, godną polecenia, jest 'Fastigiatum'. Posiada piramidalną koronę. Nisko osadzoną. Zwartą, nie tak rozpostartą jak gatunek. Dobrze radzi sobie w warunkach miejskich i nie potrzebuje tyle miejsca.



W 2010 r. zaprezentowano odmianę kulistą tulipanowca  'Edward Gursztyn'. To pierwsza na świecie, kulista odmiana wyhodowana w polskiej szkółce.


Drzewo to o gęstej koronie, niewielkich rozmiarach nadaje się bardzo dobrze do posadzenia w małym ogrodzie i na działce. Stosuje się je również w zieleni osiedlowej. Może być sadzone na terenie całej Polski. Jest całkowicie odporne na mróz i ma niewielkie wymagania glebowe.

Ze względu na to, że wyhodowane egzemplarze są jeszcze młode, trudno dokładnie określić jaki wzrost osiągną.  

do kupienia : http://www.gursztyn.com.pl/


photo: Agnieszka Żukowska


RODZINA : MAGNOLIACEAE - Magnoliowate

Ponieważ tulipanowce należą do tej samej rodziny co magnolie, mają podobne wymagania glebowe (żyzne, świeże i głębokie) oraz  świetlne (stanowisko słoneczne). Można  więc stosować drzewo magnolii w zastępstwie tulipanowca. Magnolie są jednak nieco wrażliwsze.

Najstarszy w Polsce tulipanowiec amerykański rośnie w miejscowości Pożarowo - wieś, gm. Wronki, woj. pilskie. Liczy sobie 208 lat, ma obwód 439 cm, średnicę 140 cm i wysokość 26 m. Najsłynniejsza i największa kolekcja tulipanowców i magnolii znajduje się w Arboretum Kórnickim.

We Wrocławiu rośnie oczywiście też -  na przykład w Ogrodzie Botanicznym oraz kilku parkach.


Bibliografia:



 

P.S: dla porządku dodam, że istnieje Liriodendron tulipifera, który na starych, francuskich rysunkach wygląda tak :)

Tulipier de virginie 

Obercunnersdorf, Niemcy


                                             Miłego dnia:)

ewa

Żródła zdjęć:  1,4, 5, 9 - FLICKR , 12, 10,  

14 komentarzy:

  1. wydaje mi się, że do zieleni miejskiej nie nadaje się w ogóle, ze względu na duże wymagania pod względem wilgotności powietrza. Duże magnolie (japońska, drzewiasta) są odporniejsze.

    OdpowiedzUsuń
  2. Trudno powiedzieć Megi. Z moich obserwacji poczynionych np. w parku pałacowym (pałacu już nie ma)w Piotrowicach koło Kątów Wr. tulipanowiec przetrwał ekstremalne warunki jakim magnolie nie dały rady i już ich nie ma. A on ok. 200 lat stoi i ma się dobrze. Co do ulicy to chyba nie grozi nam ekspansja tego gatunku, bo generalnie drzew sadzi sie mało i raczej bez polotu.
    Ewa

    OdpowiedzUsuń
  3. no tak. W parku, z mikroklimatem, dostępnością wody, tak. Ale ostatnio widuję je uparcie sadzone może nie jako zieleń miejska, ale osiedlowa (arystokratyczne drzewo marzeniem blokersów?;-p)- zabetonowane na zicher, w palącym słońcu... i właśnie wszystkie się kończą.

    OdpowiedzUsuń
  4. Swoja drogą, czy jest jakies drzewo, które to wytrzyma? Za tanie są widać.
    Byłam dziś przypadkiem na Hubskiej. Sucho jak pieprz! Rośliny przyjęły się i nawet kilka kwitnie. Ale były by dwa razy większe, gdyby je częściej podlewano.
    Ewa

    OdpowiedzUsuń
  5. The conceptіon οf the then here are Online Pokiеs pгintаble dummy гe-staгt forms to
    facilitate you. And why would рeople not determine tо swіtching to online online pоkiess
    if in that rеsρect аre more bеnefits playacting argues
    thаt gun аscеndenсe iѕn't the literal resolve and that mental wellness work on is.
    Here is my web site ; online pokies

    OdpowiedzUsuń
  6. Posadziłam tulipanowca w 1994r.Był bardzo wysoki, piekny.musielismy jego skrócić w 2011 r po huraganach. Obecnie gałezie zagęściły sie i mamy na 15metrowym drzewie pięć kwiatów. Jesteśmy bardzo dumni.

    OdpowiedzUsuń
  7. Ja też posadziłam tulipanowca w 1994 roku i wczoraj odkrtłam,że całe drzewo tonie w przepięknych kwiatch.Moja radość z tego tak okazałego drzewa jest naprawdę ogromna :)

    OdpowiedzUsuń
  8. Mam w moim ogrodzie tulipanowca od ponad 10-ciu lat. Rośnie pięknie, liście ma ma bardzo duże przepięknie przebarwiające się na jesieni na kolor zółto-złoty. Od kilku lat bardzo ładnie kwitnie.
    Problemem jest ogromna kruchość tego drzewa. Przy niewielkim wietrze drzewo łamie się jak zapałki.
    Zastanawiam się, jak to jest możliwe, że drzewo to pochodzi ze wschodniej części USA gdzie często są bardzo mocne wiatry a wręcz huragany i może tam rosnąć nawet 300 lat?!
    W środku odłamanej gałęzi zauważyłam ciemne przebarwienia. Czy to jakaś choroba i powód łamania się gałęzi? Również dzisiaj zauważyłam kolejną złamaną gałąź.
    Proszę o informację czy ktoś z posiadaczy tulipanowca amerykańskiego ma podobne problemy.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Może powodem być zbyt wysoki poziom wody w glebie. Choć wtedy powinno się to pokazać też na liściach. w jakiej części kraju rośnie?

      Usuń
    2. Dziękuję za odpowiedź. Możliwe, że ma za dużo wody w glebie bo rośnie blisko stawu a teren jest trochę podmokły choć zdrenowany. Tulipanowiec rośnie na południowych obrzeżach Krakowa. Na jesieni przycięłam mu dolne gałęzie bo rósł jak szalony zabierając słońce innym roślinom. Na wiosnę zobaczymy jak mu się to spodobało.

      Usuń
  9. Bardzo proszę o rozwiązanie problemu.
    Mój tulipanowiec ma ok.18 lat, ma śliczne liście, wysoki ok.10m i ani razu nie zakwitł - może te drzewa mają męskie egzemplarze, które nie kwitną. W mojej książce nie nic ma na ten temat.
    A może problemem jest ziemia, bo nie była zakwaszana- jeśli to drzewo podobne jest magnolii? Magnolie, azalie i różaneczniki pięknie kwitną w moim ogródku a tulipanowiec nie.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Witam.
      Tulipanowce lubią ziemię kwaśną, jak magnolie. To raz. Dwa - normalnym jest, że zakwitają po 15 latach lub później. Dodatkowo są to drzewa, które lubią słońce. W pełnym słońcu osiągają formę bardziej kulistą. Jeśli ten tulipanowiec jest tak wysoki, bardzo prawdopodobne, że "walczy" o światło z konkurencją. Być może dlatego tez później zakwitnie. Czasem kwiaty są też trudne do zauważenia gdyż mogą się zawiązywać wysoko i z dołu być podobne lub przysłonięte liśćmi. Można sprawdzać pod drzewem czy nie spadają płatki. Może po prostu trzeba się wykazać cierpliwością?
      Powodzenia w przyszłym roku!
      ewa

      Usuń
    2. Bardzo dziękuję za odpowiedź. Tulipanowiec nie ma kwaśnej ziemi, bo o tym nie widziałam -ale rosną pod nim azalie, które zakwaszam. Może ma za dużo roślin pod nim rośnie i zabierają mu pokarm. Spadających płatków nie zauważyłam, poczekam do przyszłego roku i bardziej zadbam o to wspaniałe drzewo.

      Usuń
  10. Dzień dobry, mam pytanie. Czy tulipanowca można by było posadzić w dużej donicy w domu? Czy miał by szanse rosnąć? A może by Państwo polecali jakiś inne drzewo w donicy do domu?

    OdpowiedzUsuń

dziękujemy:)