PTASIE OGRODY- budki na wiosnę i na zimę

„Tak jak z zegarka nie możemy usuwać kółek lub osi, tak też w przyrodzie skazywanie na zagładę pewnych zwierząt srodze może się pomścić. Obyśmy prawdę tę poznali, póki nie będzie za późno.”

                                                               prof. Jan Bogumił Sokołowski

                        

Książek o ptakach w moim domu było zawsze dużo. Jako dziecko mogłam je oglądać pod bacznym okiem Szanownego Taty. Najbardziej jednak utkwiły mi w pamięci "Ptaki ziem polskich" prof. Sokołowskiego. W dwóch opasłych tomach. Pewnie dlatego utkwiły, że oprócz opisywania, pięknie też te ptaki rysował.

[1899-1982]

Książki ta stanowiły podstawę mojej  wiedzy. Zarówno one jak i moja spostrzegawczość była obiektem obserwacji Padre. Nie miałam wyjścia. Musiałam się "o tych ptakach" nauczyć. Jeśli do tego dodać obserwację w terenie, filmy przyrodnicze i niańczenie ptaków w domu oraz praktykę w lesie, to cud, że nie zostałam np. ornitologiem. (pozdrawiam ornitologów:))

Po co ja o tym piszę? Dlatego, że ten sam Jan Sokołowski stworzył kanon budek lęgowych dla ptaków. Na podstwie jego obserwacji i wiedzy powstają one do dziś. I choć temat stał się "modny artystycznie", prawdopodobieństwo zamieszkania w dizajnerskiej budce ptaków jest znikome.

Pokazałyśmy takie budki w jednym z postów. Trochę na "podpuchę":). Czas jednak zająć się tym tematem na poważnie.

Jesienią jest dobry moment, żeby taką nową budkę wywiesić. Ptaki będą miały dość czasu, żeby przetestować jej lokalizację i swoje bezpieczeństwo. Początkowo mogą w niej nocować, gdy pada i jest chłodno. Jeśli się sprawdzi, jest szansa, że wiosną zamieszkają na dłużej.

J. Sokołowski opracował 3 podstawowe modele skrzynek lęgowych: dla dziuplaków S1 – dla sikor, S2 – dla szpaka, P – dla pół dziuplaków. Oczywiście w skrzynkach S1 i S2 gniazdują różne gatunki ptaków. Z czasem poprzez powiększenie typów budek dla dziuplaków (S1 i S2) powstały też budki dla kawek, kaczek i puszczyka.

typ A

Dziuplaki to wszystkie ptaki wykorzystujące na gniazdo dziuplę w drzewie. Pół dziuplaki, to grupa ptaków, która zakłada swoje gniazda w szczelinach murów i pod dachami.

Jak delikatna jest to materia niech świadczy fakt, że z czasem opracowano jeszcze dokładniej konstrukcję budek. Chodziło głównie o lokale dla sikor, które zostały:

-   wydłużone,

-   przy wejściu zamocowano klocek z otworem. Jego zadaniem jest wydłużenie otworu wlotowego z 4 do 6 cm! Te 2 cm robi różnicę.

Ptaki są przez to lepiej zabezpieczone przed drapieżnikiem czworonożnym. Coraz częściej na kominkach tych budek spotyka się też metalowe okucie, które dodatkowo zabezpiecza otwór wlotowy przed rozkuciem przez dzięcioła. Najnowsze modele polskich skrzynek dla sikor to Typ A (dzieli się na 2). Dawniej była budka S1.

Typ A1 (średnica otworu 33mm) dla:

modraszki, bogatki, mazurka, wróbla, pleszki, kowalika, muchołówki żałobnej, dzięciołka. Jest szansa, że również sikora uboga (rzadko), czarnogłówka (rzadko), czubatka (rzadko), sosnówka (rzadko).:( 

  

Typ A2 (średnica otworu 27mm) dla:

 sikorki ubogiej, czarnogłówki, czubatki, sosnówki, modraszki.

Budki typu A najlepiej jest wieszać na przemian, w odległości około 25-30m od siebie, na wysokości 1 - 5 m.

Budki dla szpaków to Typ S (średnica otworu 45mm) przy odrobinie szczęścia zamieszka tu szpak,  bogatka, pleszka, kowalik, dzięciołek, dzięcioł duży (rzadko), krętogłów (rzadko), jerzyk (rzadko). (Jerzyki przypominają jaskółki, ale nigdy nie siadają na ziemi. Nie są w stanie wzbić się z niej do lotu). 

Przy otworze o śr. 5, 5 cm także zamieszka w takiej budce dudek, ale to już nie przy odrobinie, tylko przy ogromnym szczęściu:)

Typ S, to budka wyraźnie większa od dwóch poprzednich modeli. Budki tego typu można wieszać dość gęsto, czasem nawet dwie na jednym drzewie (szpaki są stadne); wysokość zawieszenia wynosi 2 - 10m. W niektórych dizajnerskich projektach wiesza się ...-dzieści budek na jednym drzewie!!! Są bez szans!

Nowoczesne budki wyróżniają się tym, że niekoniecznie są "odlotowe" i dizajnerskie. Powinny natomiast dać się łatwo otworzyć i posprzątać! Niewiele ptaków założy gniazdo drugi raz w tej samej budce. Nawet kolory mają znaczenie. Jak widać, budki małych ptaków śpiewających wiesza się dość nisko. Dlatego tak ważne jest sadzenie krzewów w ogrodach i parkach. To w nich, naturalnie, mają one swoje gniazda. Są parki, gdzie dla poczucia bezpieczeństwa ludzi, praktycznie nie ma krzewów. Tak jakby krzewy musiały rosnąć zawsze przy ścieżce! A w krzewach wiadomo kto, ex..ści! No to nie ma krzewów.

fot. Dorota Nowak

Te piękne domki, zgodne z wymaganiami, projektuje, maluje i sprzedaje (!) Dorota kontakt. 

To połączenie budki z karmnikiem. Ciekawe rozwiązanie i na pewno ozdoba ogrodu o każdej porze roku.



                           sikory bogatki i kowalik

Jesień sikorek  bogatek - film 

Budki Typu P wiesza się wysoko na drzewach – powyżej 5 m. Drzewo dobrze jest zabezpieczyć tzw. kołnierzem anty- drapieżczym. Do tak dużej budki kuna nie jest wtedy  w stanie wejść do środka. Ptaki korzystające z tego typu skrzynki lęgowej: kawka, kraska, gołąb siniak, włochatka, karolinka (tylko w parkach miejskich, gdzie występuje), przy otworze zmniejszonym do średnicy 5,5cm, także dudek.

Więcej informacji o budkach, ptakach w ogrodzie na stronie  ptasie ogrody (stąd zdjęcie budki). Polecam.

Oczywiście ptaki radzą sobie jak mogą, ale jakie szanse na przetrwanie ma takie gniazdo?

U mojej przyjaciółki, na Sępolnie we Wrocławiu, jaskółki od lat, mają swoje gniazdo na klatce schodowej. Są tak lubiane przez mieszkańców, że nikomu nie przeszkadza ich  "kręcenie się" w tą i z powrotem. Zostawiają uchylone drzwi do bramy a pod gniazdkiem oczywiście gazetę:). Ale to chyba nie jest częste zjawisko? Kiedyś takie gniazdo przynosiło "szczęście". Dziś jaskółkom też już wypowiedziano wojnę. Nowe domy często mają zainstalowane kolce, aby uniemożliwić zakładanie gniazd. Może jeszcze znajdują miejsce na pustych strychach, ale czy długo?


Cóż. Pozostaje dodać na zakończenie, że Polacy i w tej "dziedzinie" nie są trendy. Moda na budki w ogrodach dopiero u nas raczkuje..., ale  nadzieja jest!

 Zima 2012 r.,  sikora modraszka walczy z sikorami bogatkami i sosnówką

                                 

Na zakończenie polecam filmiki Ptasich Ogrodów, gdzie znalazłam rzetelne informacje uzupełniające.

Pozdrawiam :)

ewa